وکالت یک قرارداد قانونی است که طی آن، فردی به نام موکل به شخص دیگری به نام وکیل اختیار میدهد تا به نمایندگی از او در امور مشخصی اقدام کند. این نمایندگی میتواند در حوزههای مختلف حقوقی، اداری یا حتی تجاری باشد و هدف از آن تسهیل انجام کارها برای موکل است.
تعریف وکالت در حقوق:
وکالت در حقوق به این معناست که وکیل به نیابت از موکل، به انجام امور یا تصرفاتی که در محدوده اختیارات اوست، میپردازد. طبق قانون مدنی ایران، وکالت قراردادی است که به موجب آن، یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود میکند. به عبارت دیگر، وکیل به نمایندگی از موکل در چارچوب قانونی مشخصی اقدام میکند و تعهد دارد که وظایف خود را در راستای حفظ منافع موکل انجام دهد.
انواع وکالت:
وکالت به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم میشود:
وکالت مطلق: که وکیل اختیار کلی برای انجام تمام امور موکل را دارد، بدون محدودیت به موضوع خاص. در این نوع وکالت، وکیل میتواند در تمامی موارد، از جمله امور مالی، حقوقی و اداری، از طرف موکل عمل کند.
وکالت مقید: که وکیل تنها برای انجام امر خاصی از طرف موکل نمایندگی دارد. مثلاً وکالت برای فروش ملک، تنظیم قرارداد یا انجام یک معامله خاص.
ویژگیهای وکالت:
قابلیت فسخ: وکالت معمولاً قابل فسخ است، یعنی موکل میتواند هر زمان که بخواهد وکیل را عزل کند و یا وکیل از وکالت خود استعفا دهد، مگر آنکه وکالت به صورت غیرقابل فسخ (وکالت بلاعزل) تنظیم شده باشد.
تبعی بودن: وکالت یک رابطه تبعی است، یعنی به وجود موکل وابسته است. با فوت یا جنون موکل یا وکیل، وکالت به طور خودکار خاتمه مییابد.
اختیاری بودن: وکالت یک عقد اختیاری است که بدون رضایت وکیل و موکل، قابل انعقاد نیست.
وظایف وکیل در وکالت:
وکیل موظف است بر اساس قرارداد وکالت، با رعایت منافع موکل، وظایف خود را انجام دهد. او باید بهصورت امانتدارانه و با دقت و تلاش کامل امور موکل را پیگیری کرده و در چارچوب اختیارات قانونی خود عمل کند.